စိတ္ေျပာင္းစိတ္လႊဲ

“ငိုခ်င္ရက္လက္တို႔” ဆိုသူေတြအဖို႔ စိတ္ေျပာင္းစိတ္လႊဲဆိုတာ အထူးအေရးပါလွတယ္။ ငိုေနတဲ့ကေလးကို မငိုနဲ႔ေခ်ာ့ေျပာ႐ံုနဲ႔ သူဟာ ခပ္လြယ္လြယ္တိတ္သြားမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ေခ်ာ့ကာမွ ပိုဝမ္းနည္းၿပီး ငိုႏိုင္ပါတယ္။ ဆံုး႐ံႈးမႈေတြ ႀကံဳေနတဲ့သူကို “တရားနဲ႔ေျဖ” လို႔ သြားေျပာ႐ံုနဲ႔ သူ႔ခံစားမႈဟာ ေျပႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ သမီးရည္းစား သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္ေရး အဆင္မေျပလို႔ စိတ္ဆင္းရဲေနသူေတြကို “ငကန္းသြား ငေစြ လာမယ္” လို႔ ေကာင္းလာတာကို ေမၽွာ္လင့္ဖို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ မေကာင္းတဲ့အေျခအေနက လြတ္ေျမာက္သြားၿပီလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေျဖေျပာ႐ံုနဲ႔လည္း သူတို႔ခံစားမႈေတြဟာ ေျပေလ်ာ့သက္သာသြားမွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

လူႀကီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ ကေလးပဲျဖစ္ျဖစ္ ဝမ္းနည္းအားငယ္ေနသူေတြ ၊ စိတ္ဓါတ္က်ေနသူေတြ ၊ စိတ္ဆင္းရဲမႈနဲ႔ အပူႀကီးႀကံဳေနသူေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ စိတ္ေျဖေဖ်ာက္နည္းက စိတ္ေျပာင္းစိတ္လႊဲ လုပ္ေပးတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ငိုေနသူေတြကို မငိုနဲ႔လို႔မဆိုဘဲ ငါးမိနစ္ ၊ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ သူခံစားေနရတာေတြကို ဖြင့္ထုတ္ေျပာဆိုခြင့္ သို႔မဟုတ္ လြတ္လပ္စြာငိုေႂကြးခြင့္ေပးလိုက္ပါ။ သတိရတိုင္း တစိမ့္စိမ့္ေတြးၿပီး မ်က္ရည္ေတြ စီးက်ေနတာထက္ အားရပါးရ ႐ႈိက္ႀကီးတငင္ငိုခ်လိုက္ၿပီး လုပ္စရာရွိတာ ဆက္လုပ္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ ပိုမေကာင္းဘူးလားေနာ္။

ကၽြန္မကိုယ္တိုင္လည္း ပုထုဇဥ္လူသားေပမို႔ အဆင္မေျပတာေတြ ဆက္တိုက္ႀကံဳဆံုလာၿပီး ျဖစ္ေနတာေတြက ခံႏိုင္ရည္အားထက္ ေက်ာ္လြန္ေနၿပီဆိုရင္ တေလ်ာက္လံုး ကိုယ္ထိန္းသိမ္းထားခဲ့ရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ၊ လတ္တေလာ ခံစားေနရတဲ့ အပူေတြကို ခံစားမႈသက္သာေစဖို႔ အရမ္းငိုခ်င္လာရင္ အားရတဲ့အထိ ငိုပစ္လိုက္တယ္။ မငိုခင္နဲ႔ ငိုေနစဥ္မွာလည္း ငိုေႂကြးျခင္းဟာ ဒီအခက္အခဲ ေျပလည္သြားေအာင္ မေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ေကာင္းေကာင္း နားလည္သေဘာေပါက္ေနတာမို႔ ငိုလို႔ဝရင္ မ်က္ႏွာထသစ္တာမ်ိဳး ၊ ေရခ်ိဳး ေခါင္းေလၽွာ္ပစ္လိုက္တာမ်ိဳးလုပ္ၿပီး ကိုယ့္ဆီက အေပၚယံျငစ္ျငဴ းမႈေတြေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္တယ္။ ၿပီးရင္ အစာတခုခုဝင္ေအာင္စားမယ္။

အျပင္မွာရာသီဥတုေကာင္းမြန္ၿပီး အခ်ိန္လည္းသင့္ေတာ္မယ္ဆိုရင္ အျပင္ထြက္လမ္းေလၽွာက္တာမ်ိဳးလုပ္တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ လူေတြရဲ႕မ်က္ႏွာကို ႐ုပ္ရွင္တခု ၊ ျပဇတ္တခု ၾကည့္ေနသလို အကဲခတ္ၾကည့္တယ္။ ဒီအခါမွာ လူေတြဟာ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေပ်ာ္႐ႊင္ႏိုင္တဲ့သူေတြဆိုတာ နည္းေနၿပီး လူတိုင္းမွာ သူ႔အပူနဲ႔သူ တခု မဟုတ္ တခုေတာ့ ရွိေနၾကတယ္လို႔ ခံစားမိလာတယ္။ ကိုယ္ကသာ ကိုယ့္အပူကိုခ်ည္း ဖိေတြးေနလို႔ ငါတစ္ေယာက္တည္း အဆင္မေျပတာ ၊ ကံဆိုးေနတာလို႔ ေတြးမိေနတာပါ။ ကိုယ့္လမ္းထဲမွာ ၊ ကိုယ့္ရပ္ကြက္မွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြအတိုင္းအတာနဲ႔ပဲ ယွဥ္ၾကည့္ဦး။ အပူေတြရွိေနတာ ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ပါဘူး။ တေယာက္တမ်ိဳး ပူေလာင္ခံစားေနၾကရတာပါ။ တကမာၻလံုးနဲ႔ယွဥ္ၾကည့္ရင္ ကိုယ့္အပူက ဘာမွမဟုတ္ေတာ့သလိုပဲ။

ဒါကိုသိျမင္လာၿပီဆိုေတာ့ ငါတစ္ေယာက္တည္း မဟုတ္ပါလားဆိုတဲ့စိတ္ကေလးက နည္းနည္း သက္သာရာရေစတယ္။ ဒီလို သက္သာရာရေစတဲ့စိတ္ဟာ အိမ္ျပန္ေရာက္ၿပီဆိုတာနဲ႔ အပူေတြ ျပန္ဝင္လာႏိုင္တာပါပဲ။ ဒီလိုဆို ေနာက္တဆင့္က အပူေတြကို ေတြးမိေနတဲ့စိတ္ကို ေျပာင္းလဲပစ္ႏိုင္ရမယ္။ ပထမေန႔မွာ ႐ုပ္ရွင္ႀကိဳက္တဲ့သူက ႐ုပ္ရွင္ေတြၾကည့္ၿပီး သီခ်င္းႀကိဳက္သူေတြက စိတ္ေအးသက္သာေစမယ့္ သီခ်င္းေတြနားေထာင္လို႔ စိတ္ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္သလို ကိုယ္ဝါသနာပါရာေလးေတြ ၊ စိတ္လက္ေအးခ်မ္းစရာေလးေတြ လုပ္ကိုင္ရင္း လက္ရွိအပူေတြကို ေျဖေလ်ာ့ဖို႔ ႀကိဳးစားရမွာပါ။ တကယ္ဆိုရင္ ဒါေတြလုပ္ေနလို႔လည္း ဒီအခက္အခဲက အလိုအေလ်ာက္ ေျပလည္သြားမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘာမွ မေတြးႏိုင္ဘဲ ေခ်ာင္တေခ်ာင္မွာ တေယာက္တည္း ငိုေနတာထက္စာရင္ေတာ့ နည္းနည္း သက္သာလာတဲ့သေဘာေပါ့။

ကိုယ့္စိတ္ေတြဟာ အခက္အခဲေတြအေပၚကို ဝမ္းနည္းအားငယ္စိတ္ အေျခခံၿပီး မေတြးေတာ့ဘူးဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ အေျခအေနေကာင္းလာၿပီ။ ေနာက္တဆင့္မွာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္မလဲ ၊ ဘယ္လိုနည္းေတြဟာ ဒီအေျခအေနက ေက်ာ္လႊားႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ နည္းအသြယ္သြယ္ကို ေတြးရမွာပါ။ ဒီလိုေတြးတဲ့ေနရာမွာ အပူကို ဦးစားေပးမေတြးပါနဲ႔။ ေတြးမိရင္လည္း ေငြမရွိတာငါတစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ဘူး ၊ အဆင္မေျပတာ ငါတစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ဘူး ၊ မက်န္းမာတာ ငါတစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ဘူး ၊ ဆံုး႐ံႈးရတာ ငါပထမဆံုးမဟုတ္ဘူး ၊ အခ်စ္ဆံုးသူေတြဆိုတာနဲ႔ ခြဲခြါရတာ ငါပထမဆံုးမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ သတိေပးထားပါ။ ကိုယ္တိုင္က ဒီအေျခအေနကို အေကာင္းဆံုး ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားႏိုင္မလဲဆိုတာ အႀကံမထြက္ရင္ ကိုယ္နဲ႔ အေျခအေနတူတဲ့သူေတြ ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားသြားၾကသလဲဆိုတာ ေလ့လာပါ။

လူအမ်ိဳးမ်ိဳးမို႔ ေျဖရွင္းပံု အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနမွာပါ။ ဒါေတြကို ဘယ္လိုရွာေဖြေလ့လာမလဲ။ ဒီစာကိုဖတ္မိတယ္ဆိုကတည္းက အင္တာနက္သံုးႏိုင္ၿပီပဲ။ Google မွာ How to handle (………) လို႔ ႐ိုက္ထည့္လိုက္ပါ။ ကြက္လပ္ထဲမွာေတာ့ ကိုယ္ခံစားေနရတဲ့ အပူကို႐ိုက္ထည့္ေပါ့။ ဒီလိုဆို ကိုယ္လိုႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရဖူးသူေတြ ေဝမၽွထားတဲ့ ေျဖရွင္းနည္းေတြ ၊ အေတြ႔အႀကံဳရင့္သူေတြ အႀကံေပးထားတဲ့အရာေတြ ၊ စိတ္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အႀကံေပးမႈေတြလည္း အမ်ားအျပား ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒီထဲကမွ ကိုယ္စိတ္ေတြ႔မယ္ထင္တာေလးေတြ ၊ ကိုယ္နဲ႔သင့္မယ္ထင္တာေလးေတြ ခ်ေရးထားၿပီး တခုၿပီးတခု စမ္းလုပ္ၾကည့္ပါ။

ကၽြန္မကေတာ့ စာဖတ္တာဝါသနာပါေတာ့ ကိုယ့္အပူေတြနဲ႔ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈ အလံုးစံုမရဘူးဆိုသည့္တိုင္ Online နဲ႔ Offline စာေတြဖတ္ႏိုင္ဖို႔ႀကိဳးစားတယ္။ ဖတ္ရင္းနဲ႔ အာ႐ံုစူးစိုက္ႏိုင္ၿပီဆို ဒီအခက္အခဲကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းရင္အေကာင္းဆံုးလဲဆိုတာ နည္းလမ္းရွာတယ္။ အပူေတြႀကံဳေနသူေတြကို ကိုယ္နဲ႔ကိုယ္ခ်င္းစာတာမို႔ မငိုနဲ႔ဆိုတဲ့စကားထက္ ဘာေၾကာင့္ငိုတာလဲဆိုတာကို ဦးစားေပးေမးတယ္။ မငိုနဲ႔ဆိုတာက သူမ်ားကို ေျဖသိမ့္ေပးရာေရာက္သလို အမိန္႔ေပးရာလည္းေရာက္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ငိုတာလဲဆိုတာကေတာ့ သူခံစားေနရတာေတြ ကိုယ့္ေျပာျပရင္း တနည္းတဖံု စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးျဖစ္ေအာင္ ေမးလိုက္တာပါ။ သူေျပာျပရင္း ငိုေနတယ္ဆိုရင္ သူ႔ပုခံုးကိုလက္ကေလးတင္ၿပီး ဒါမွမဟုတ္ ေထြးဖက္ၿပီး အားေပးလိုက္တယ္။ သူဒီလိုခံစားေနခ်ိန္မွာ သူတစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ဘဲ သူ႔အနားမွာ ကိုယ္ရွိေနတာ သူသိေအာင္ ၊ ကိုယ့္ဆီေခါင္းေမွးတင္ငိုလိုရင္လည္း မၽွေဝဖို႔အဆင္သင့္ဆိုတာ အသံတိတ္အသိေပးလိုက္တာပါ။

ၿပီးရင္ေတာ့ ကိုယ္လည္း ဒီလိုႀကံဳခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းအားလံုးအဆင္ေျပသြားဖူးတယ္။ ဒီလိုလုပ္ၾကည့္ခ်င္သလားလို႔ ေမးလိုက္တယ္။ ဒီလိုေမးရတာက တခါတေလမွာ လူေတြက ဘာမွ မလုပ္ခ်င္ ၊ မကိုင္ခ်င္ေတာ့ေအာင္ စိတ္ဓါတ္က်ေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္ေလ။ ဒီလိုလူမ်ိဳးေတြကို ဒါလုပ္ပါ ၊ ဒီလိုလုပ္ပါ ကိုင္ပါလို႔ သြားေျပာလို႔မရဘူး။ သူတို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာ။ စိတ္ဓါတ္က်မႈေတြရဲ႕အဆံုးမွာ သူတို႔က ကိုယ့္ဘဝကိုယ္ အဆံုးစီရင္ႏိုင္တယ္ေလ။

ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္လိုက္တာက တခါပဲေသတာျဖစ္ေပမယ့္ ကိုယ့္ဘဝကိုယ္ေသေအာင္လုပ္တဲ့သူေတြေၾကာင့္ သူ႔ကိုခ်စ္တဲ့ ၊ မွီခိုေနတဲ့ မိသားစုေတြပါ သူ႔သက္တမ္းအေလ်ာက္ စိတ္ဆင္းရဲ ၊ ကိုယ္ဆင္းရဲ ျဖစ္ၾကရတာ။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဓါတ္အႀကီးအက်ယ္က်ေနသူကို သတိထားေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ဘယ္နည္းလမ္းဟာ သူ႔စိတ္ေျပာင္းလဲေစဖို႔ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္မလဲဆိုတာ ေဘးကေစာင့္ၾကည့္သူက အေျဖရွာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို စိတ္ပညာရွင္ေတြက နားအလည္ဆံုးပါ။

ကၽြန္မသမီးေလး တစ္ႏွစ္မျပည့္တျပည့္ အရြယ္ကတည္းက “Crying doesn’t solve any problem”ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ အသားက်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ သူ႔ဦးေႏွာက္ထဲကို ငိုတာဟာ ဘယ္အခက္အခဲကိုမွ မေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဘူးဆိုတာကို အသိသြင္းေပးခဲ့တာပါ။ ကေလးဆိုေတာ့ ခ်စ္တဲ့မိဘကို မျမင္ေတြ႔ရင္ ငိုမွာပါပဲ ၊ နာက်င္ရင္ငိုမွာပါပဲ ၊ လိုတာမရရင္ ၊ လုပ္ခ်င္တာမလုပ္ရရင္ ၊ မလုပ္ခ်င္တာေတြ လုပ္ရရင္ ငိုမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ငိုျခင္းဟာ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းေကာင္းမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သူေကာင္းေကာင္း နားလည္ထားေတာ့ ငိုေၾကာရွည္တာမ်ိဳးေတြမရွိဘူး။

ကေလးကိုငိုေအာင္စတတ္သူေတြ သမီးေလးပတ္ဝန္းက်င္မွာမရွိတာမို႔ သမီးေလးဟာ အလကားေန ငိုဖို႔တာဆူေနတာမ်ိဳး မရွိခဲ့ဘူး။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ သူငိုခဲ့ရင္လည္း မငိုနဲ႔ဆိုတာကိုမဆိုဘဲ သူ႔စိတ္အာ႐ံုကို တျခားဘက္ကို ေျပာင္းပို႔လိုက္တယ္။ ခ႐ုကေလးလိုက္ရွာစို႔ ၊ လိပ္ျပာကေလး ဘယ္ေရာက္ေနလဲ ၊ ငွက္ကေလးဟိုမွာ ဆိုတာမ်ိဳးေတြနဲ႔ အာ႐ံုေျပာင္းလိုက္တာပါ။ ဒီလိုအာ႐ံုေျပာင္းေပမယ့္ အလိမ္စကားေတြကို မိဘႏွစ္ပါးလံုးကမဆိုပါဘူး။

တကယ္မျဖစ္ ၊ မရွိတဲ့အရာေတြကို ဟိုမွာ ဟိုမွာဆိုၿပီး ကေလးအာ႐ံုေျပာင္းတာမ်ိဳးေတြဟာ ကေလးအတြက္ ေကာင္းေကာင္း အာ႐ံုမေျပာင္းႏိုင္ဘဲ လူႀကီးရဲ႕ အလိမ္အညာစကားေတြကို မယံုတာမ်ိဳးေတြအထိ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ေလ။ ေနာင္သူငိုလို႔ ဒီလိုစိတ္ေျပာင္းစိတ္လႊဲနည္းမ်ိဳးနဲ႔ သူအငိုတိတ္ေအာင္ ၊ အာ႐ံုလႊဲဖို႔ ခက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ႀကီးႀကီးငယ္ငယ္ ဘယ္လိုခက္ခဲတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳခံစားမႈမ်ိဳးေတြရွိေနေန ဒီအခက္အခဲကို ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ဆို စိတ္ဓါတ္အင္အား အားေကာင္းမွျဖစ္မွာပါ။ ဒီလို စိတ္ဓါတ္အင္အား အားေကာင္းဖို႔ဆိုတာရဲ႕အစခရီးမွာ စိတ္ဓါတ္က်အားငယ္တာေတြ ရွိမေနဖို႔လိုတယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္လည္း စိတ္ဆင္းရဲ ၊ စိတ္ဓါတ္က်ေနတာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး စိတ္ဆင္းရဲ ၊ ကိုယ္ဆင္းရဲ ခံစားေနရတဲ့ ကိုယ့္စိတ္ကို အရင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါမွ စိတ္ဓါတ္အင္အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ အခက္အခဲက ေက်ာ္လႊားႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ရတု (Burmesehearts.com)